Geschiedenis van de stoel en het zitten

Door Rens van Gelderen

Kublai Kahn op zijn troon.
(uit de televisieserie Marco Polo)

De kans is groot dat jij op dit moment op een stoel zit. Tegenwoordig is het voor ons mensen de gewoonste zaak van de wereld om op een stoel te zitten. Vroeger was dat wel wat anders.  Zo was de stoel in de middeleeuwen een symbool van macht en zaten voornamelijk koningen op een stoel. De stoel van een koning staat beter bekend als ‘een troon’. In dit blog staat beschreven hoe de stoel is ontstaan en wat de geschiedenis is van het zitten.

Geschiedenis van de stoel en het zitten

Wie zat er op de allereerste stoel?

Een van de allereerste stoelen dateren nog van voor de eerste jaartelling, uit de tijd van het Oude Egypte, de tijd van de farao’s. Daarmee is met zekerheid te zeggen dat de stoel minstens drieduizend jaar oud is. Deze stoelen waren vervaardigd uit ebbenhout en ivoor en werden veelal versierd met bijvoorbeeld goud. Niet heel gek is dat de stoel daarom symbool  stond voor macht, rijkdom en status. De eerste stoelen werden enkel gebruikt door de farao’s en zij waren een van de eersten die op stoelen zaten. Toch was het niet zo dat de farao’s de allereerste waren die gebruik maakten van de stoel. 

Het ontstaan van de stoel en de gewoonte om te zitten was een geleidelijk proces van verandering. Zo was het niet het geval dat er voor de Egyptenaren nog nooit iemand was geweest die had gezeten op iets dat zou lijken op een stoel. De allereerste stoel zou zijn ontstaan in de nieuwe steentijd zo’n 10.000 jaar voor de Christus. De stoel zou eruit hebben gezien als een krukje en zou pas later een rugleuning krijgen. De mensen in de nieuwe steentijd waren daarom waarschijnlijk de eersten die daadwerkelijk op een stoel zaten. Al is het wel opmerkelijk dat de stoel in die tijd door de massa werd gebruikt. De duizenden jaren erna zou de stoel enkel door het machtigere deel van de bevolking worden gebruikt.
​

De stoel, een teken van macht

Zoals in de tijd van de Oude Egypte waren stoelen ook tijdens de periodes van de Oude Grieken, het Romeinse Rijk en de verschillende Chinese Dynasties een teken van macht. Zitten was enkel weggelegd voor overheersers en hooggeplaatsten. Tronen en stoelen waren (net als bij de Egyptenaren) rijkelijk versierd met decoraties om macht uit te kunnen stralen. Stoelen werden veelal boven het volk geplaatst om aan te geven dat de persoon die op de stoel zat hoger was dan de rest. Dit zou lange tijd zo blijven tot aan de Renaissance.
​

Tijdens de Renaissance werd zitten toegankelijker

Pas rond de zestiende eeuw zou de kijk op de stoel veranderen. Toch zou het nog enkele eeuwen duren voordat het beeld compleet zou veranderen. Eerst nam de gegoede burgerij de gewoonte van het zitten over. Uiteindelijk werd de stoel en de gewoonte van het zitten door het grote deel van de bevolking overgenomen. Dat was grotendeels te danken aan het principe van de marktwerking dat er bijvoorbeeld tijdens de Egyptenaren, Grieken en Romeinen niet was. Stoelen werden in grote getalen gemaakt van eikenhout en waren verder vooral vervaardigd uit leer, zijde en fluweel. Het aanbod van de meubelen steeg en daarom werden stoelen betaalbaar voor de bevolking. Bevolkingen zagen de stoel niet meer als symbool van macht, maar als alledaags voorwerp in elk huis. 
​

De moderne stoel

Tegenwoordig kunnen wij de stoel niet meer uit ons dagelijkse leven denken. Mede door de Renaissance is het een meubelstuk geworden dat onderdeel uitmaakt van ons dagelijkse leven. Het aanbod aan stoelen is natuurlijk wel een stuk groter dan enkele eeuwen geleden. Er zijn stoelen die veel comfort bieden, kunnen verplaatsen of zelfs inklapbaar zijn. Ook zijn er stoelen voor mensen die zich ernstig hebben misdragen, de elektrische stoel. Een niet geheel onbelangrijke stoel is het huidige toilet dat afstamt van het principe van een stoel. Zo zie je maar weer wat een impact de stoel en het zitten heeft op ons huidige leven. 
​

Tegenwoordig zitten we te veel

Momenteel zijn wij gewend om alles zittend te doen. We eten zittend, kijken televisie, of lezen een boek. Daarbij zitten we ook 8 uur per dag op ons werk. Vaak op een bureaustoel die geen goede ondersteuning biedt. Hierdoor kunnen nekklachten, rugklachten en schouderklachten ontstaan. Er is ook bewezen dat te veel zitten niet goed is voor je gezondheid. Lees daarover meer in ons vorige blog bericht 'Zitten is dodelijk?'.

Zitten is dodelijk?

Bronnen:
http://skstoelen.webklik.nl/page/de-geschiedenis 
http://www.academia.edu/1478449/A_Short_History_of_Chairs